sarma

Kan conceptuele kunst schoon zijn? Is die vraag wel aan de orde? Lichaam en beweging zijn weliswaar de belangrijkste middelen van de hedendaagse dans, ook reflectie scheert er wel eens hoge toppen. Het Duitse collectief Frankfurter Kueche rond Kattrin Deufert en Thomas Plischke interesseert zich voor een kruisbestuiving van theorie en praktijk, en gebruikt daartoe diverse media en ongewone presentatieformats. Een klein jaar na hun doortocht in de Beursschouwburg presenteren ze een herwerking van InExHaustible in Vooruit.

Centraal staat Plischke met de blik op oneindig. Hij beweegt nauwelijks, slechts zijn vingers tintelen. Die beweging breidt zich langzaamaan uit, tot Plischke hevig molenwiekend in de leegte rondom graait. Gedreven door een vreemde dwang lijkt zijn lichaam uit zichzelf te willen ontsnappen. Er hangt een beklemmende stilte. Later gaat Plischke op en neer over een smal, langgerekt speelvlak, ditmaal met veel gebaren en haast komische bewegingen. Als toeschouwer moet je voortdurend heen en weer kijken, waardoor elk visueel overzicht verbrokkelt.

Intussen vertelt Deufert de slotscène van Ridley Scotts film Hannibal, waarin de gedrogeerde agente Clarice Starling ontwaakt, en weerklinkt de Aria van Bachs Goldbergvariaties, het thema van de beruchte dokter Lecter. De fragmenten roepen beelden en herinneringen op, maar willen niet samenvallen als een puzzel. De scène wordt bruusk afgebroken door een black out en zware, luide brokken noise. Licht en duister, stilte en lawaai.

Niet enkel de ruimte is rond twee vluchtpunten georganiseerd, InExHaustible draait rond contrasten. Tegenpool voor Plischkes lichaam dat krampachtig zijn eigen grenzen probeert te overschrijden is Deufert, die al sprekend de inhoud van haar geest tracht te controleren. Ze probeert zich mensen en voorwerpen te herinneren, zit voortdurend te tellen, op mechanische wijze, tot ze uiteindelijk aan een halsbrekend tempo in haar eigen gedachten rondtolt.

Alle beelden en bewegingen in InExHaustible zijn uitermate sober en strak, maar er klopt iets niet: hun schoonheid ademt geenszins harmonie uit. Achter de vormen woekert schizofrenie, een denken dat van de wereld vervreemdt en in zijn eigen visioenen ronddwaalt. Dat onwerkelijke karakter van zowel lichaam als geest wordt mooi verbeeld als Deufert en Plischke hun voeten goud verven, of de projectie van hun gelaat bedekken onder een laagje goud.

Het motief van de splijting waaiert uit via talrijke details in videobeelden, tekstfragmenten en geluid. Tenslotte neemt ook het licht de hele ruimte in en deel je als kijker in de schizofrenie. Niet enkel kun je dan de andere toeschouwers observeren, ook je eigen gedachten worden bijgelicht: een ontspoorde verbeelding geeft de schoonheid een spookachtig tintje, ook in je eigen hoofd.

Bij een herhaling van de filmscène aan het einde passen alle woorden precies bij de bewegingen. Perceptie en werkelijkheid lijken alsnog terug samen te vallen, en is dat niet het geheim van het schone? Ook de achterliggende bespiegelingen komen hier vanzelfsprekend thuis in een schone vorm, en dat maakt van InExHaustible een bijzondere voorstelling.