sarma

AMSTERDAM -- Sinds 1992 kiest het Holland festival elk jaar een centrale koreograaf. Dit jaar valt de eer te beurt aan Anne Teresa De Keersmaeker. In de loop van het festival worden drie oudere koreografieën hernomen: Faze uit 1982, de koreografie die een grote doorbraak betekende, hier hernomen in de oorspronkelijke bezetting met A.T. De Keersmaeker zelf en Michèle-Anne De Mey; Rosas danst Rosas uit 1983, in een nieuwe bezetting met Joanne Fong, Samanthe Van Wissen, Cynthia Loemij en Anne Mousselet en de herwerkte versie uit 1993 van Erts. Ten slotte wordt een nieuwe koreografie geprezenteerd, op muziek van Back, gespeeld door Jos Van Immerseel en Martine Chappuis, waarin Anne Teresa De Keersmaeker meedanst, en ook Fumiyo Ikeda.

In de rand van deze voorstellingen worden films met werk van Rosas vertoond: Ottone, Ottone, een video van Walter Verdin en Anne Teresa De Keersmaeker naar de gelijknamige voorstelling, Hoppla van Wolfgang Kolb, Rosa van Peter Greenaway en Mozartmateriaal-Concertaria's van Ana Torfs en Jürgen Persijn. Ten slotte is er een tentoonstelling met de foto's die Herman Sorgeloos nam van de voorstellingen in de loop der jaren. Tegelijk werd een boek uitgegeven met deze foto's, een kleine selektie teksten van Marianne Van Kerkhoven, Dirk Lauwaert, Eric de Kuyper en Johan Wambacq en een overzicht van alle werken van het gezelschap.

Het is een mooie uitgave, met een ruime lay-out op grote witte bladen die uitnodigen tot aandachtig kijken. Waar nodig, als de foto's een reeks danssekwensen achter elkaar geven, zijn er uitklapbladen voorzien.

Merkwaardig is wel dat het album alleen foto's van voorstellingen zelf bevat: van de reizen van het gezelschap, van de sfeer backstage vind je geen spoor terug. In tegenstelling tot wat vaak bij dergelijke herdenkingsalbmns van kunstenaars gebeurt krijg je hier alleen het werk te zien, en geen beelden van de al dan niet glamourvolle leefwereld van de kunstenares.

Alleen op de kaft krijg je zo'n beeld: een sterk uitvergrote snapshot van de groep in New York, met een grove rasterkorrel, wellicht bij de uitreiking van de Bessie Award. Die strenge beperking ligt geheel in de lijn van de biezondere kwaliteit van Sorgeloos' foto's.

Zoals Dirk Lauwaert in zijn korte essay achteraf uiteenzet, trekken de foto's nooit de aandacht op zichzelf, op een origineel standpunt, op iets wat je normaal als toeschouwer niet kan zien, maar proberen ze juist zo korrekt mogelijk te laten zien wat de koreografie zelf wil laten zien. Het standpunt is dan ook heel vaak frontaal en objektief, vanuit de positie van de toeschouwer. Af en toe zit daar een ander beeld tussen, waarin de camera als het ware rakelings langs de opflakkerende emoties zoeft.

In die sterke beperking toont Sorgeloos zich een echte meester. Zelfs als je het gezelschap nooit live aan het werk gezien hebt, geven de foto's in en door hun strenge objektiviteit toch iets mee van het raadselachtige van het scenische gebeuren. Voor wie het werk wel kent, is er natuurlijk het plezier van de spanning tussen je eigen herinneringen van de voorstellingen en deze beelden.

Enkel de tekst van Eric de Kuyper geeft een blik achter de schermen, op de persoonlijkheid van Anne Teresa De Keersmaeker, met de hem eigen tedere ironie, terwijl de tekst van Marianne Van Kerkhoven door korte stukjes gesprek met De Keersmaeker en Sorgeloos, versneden met een klein proza-verhaal, een inzicht probeert te geven in de verhouding tussen foto en herinnering, en de manier waarop De Keersmaeker en Sorgeloos daar tegenaan kijken.

Het boek is te koop op tentoonstelling, bij de voorstellingen van het gezelschap, en in boekhandel (verdeeld in België door Kritak, Leuven).